Felix Rendschmidts Geburtshaus in Rosenberg
      Wer die "Große Vorstadt" entlang zur Synagoge ging, stieß auf ein altes unscheinbares Häuschen, das nur deshalb auffiel, weil dort eine Gedenktafel angebracht war. Die Inschrift lautete:

Geburtsstätte
Des Oberlehrers am Königlichen
Schullehrer - Seminar zu Breslau
Felix Rendschmidt
geb. den 31. Mai 1787,
gest. den 13. August 1853.
******
Er war ein Schüler Pestalozzis.

      Felix Rendschmidt gilt als einer der bedeutendsten Söhne der Stadt Rosenberg. Er war als erfolgreicher Erzieher und Lehrerbildner, als fruchtbarer Schriftsteller, unermüdlicher Naturforscher und Sammler in Schlesien beliebt, bekannt und berühmt. Um seine pädagogische Ausbildung zu vertiefen, zog es ihn 1811 zu dem weltberühmten Pädagogen und Sozialreformer Johann Heinrich Pestalozzi nach Iferten/Yverdon in die Schweiz. Von 1814 bis zu seinem Tode bildete er Lehrer in Breslau aus, denen er als begnadeter Lehrer sein reiches Wissen knapp und gemessen, gediegen, anschaulich und sehr gründlich vermittelte. Seine Schüler nannten ihn liebevoll "Vater Rendschmidt". Gleichzeitig war er Rektor der Übungsschule (Sandschule). Sein eigenes Streben galt der Bildung und Fortbildung. Außer den Grundfächern übernahm er auch den Naturkundeunterricht. Zu seinen Hobbys zählten die Botanik, Mineralogie, Entomologie. Eine Käferart, die er zuerst für Schlesien, entdeckte, wurde ihm zu Ehren Abax Rendtschmidtii benannt. Selbstverständlich beherrschte er auch das Polnische und fungierte bei naturkundlichen Führungen als Dolmetscher. Ein besonderes Verdienst misst man seinen Schulbüchern (Rechen - und Lesebücher) zu, die in Schlesien zahlreiche Auflagen erlebten. Eines seiner Lesebücher für die mittleren Klassen hat ihm als erster sein Schüler am Lehrerseminar, Joseph Lompa, geboren in Rosenberg, ins Polnische übersetzt (siehe Anzeigen aus der Presse 1847, 1851).
      1845 wurde er mit dem Rothen - Adler - Orden, IV. Klasse, ausgezeichnet. Das Bildnis, das die Breslauer Lehrerschaft 1848 anfertigen und vervielfältigen ließ, zeigt ihn mit der Spange dieses Ordens.
      Das Geburtsjahr auf der Gedenktafel in Rosenberg und auch auf dem Grab in Friedland irrt. Dr. Karl - Ernst Schellhammer, geboren in Rosenberg, Schulleiter der Höheren Knaben - und Mädchenschule in Rosenberg, stellte nach Einsicht in das Taufbuch der katholischen Pfarrkirche zu Rosenberg fest, dass F. R. im Jahre 1786 geboren und getauft wurde. Bereits R's Schüler Joseph Lompa bringt das richtige Geburtsjahr in seiner Chronik der Stadt Rosenberg (1856, Anhang, Seite 75).
      Die zweisprachig neue Schule in Olesno auf der Großen Vorstadt fast gegenüber dem Geburtshaus von Felix Rendschmidt hat bisher noch keinen Namenspatron. Unserem Rosenberger Vorfahren für seine großen Verdienste auf dem Gebiete des schlesischen Schulwesen ein würdiges Denkmal in seiner Vaterstadt zu errichten, wäre im Sinne aller Rosenberger/Olesnianer und bietet sich in diesem Jahr - am 13. August - zu seinem 150. Todestag an. Bedarf es noch einer weiteren Überlegung, nach welcher Persönlichkeit diese Bildungsanstalt zu benennen ist?
      Klaus Kischnick (OGP 56-57 / lato 2003)

---

Rodzinny dom Feliksa Rendschmidta w Oleśnie
Ten, kto szedł niegdyś wzdłuż Wielkiego Przedmieścia w kierunku synagogi, mógł natknąć się się na stary, niepozorny domek, który tylko dlatego zwracał uwagę, że przytwierdzona była do niego tablica z napisem:

Miejsce urodzenia
Rektora
Królewskiego Seminarium Nauczycielskiego we Wrocławiu
Felixa Rendschmidta
Urodzony 31 maja 1787
Zmarły 13 sierpnia 1853
*******
Był uczniem Pestalozziego

Feliks Rendschmidt jest jednym z najznakomitszych synów Olesna. Jego praca jako wychowawcy i nauczyciela pedagogów, publicysty, niestrudzonego badacza natury i kolekcjonera uwieńczona była wieloma sukcesami. Był lubiany, znany i słynny na Śląsku. By pogłębiać swoje wykształcenie pedagogiczne, zapragnął w 1811 r. wyjechać do światowej sławy pedagoga i reformatora socjalnego, Johanna Heinricha Pestalozziego do Iverten w Szwajcarii. Od 1814 roku do śmierci kształcił nauczycieli we Wrocławiu. Przekazywał im swoją wiedzę z wielkim talentem, stanowczo, poglądowo i bardzo gruntownie. Jego uczniowie nazywali go czule "ojciec Rendschmidt". Był jednocześnie rektorem Szkoły Ćwiczeń "na Piasku" we Wrocławiu. Ustawicznie dążył do własnego kształcenia i doskonalenia się. Prócz kierunków zasadniczych przejął również zajęcia z przyrodoznawstwa. Jako hobby zajmował się botaniką, mineralogią i etymologią. Rodzaj chrząszcza, który jako pierwszy odkrył na Śląsku, został na jego cześć nazwany Abax Rendtschmidtii. Jest oczywiste, że opanował również język polski i w czasie przyrodoznawczych wycieczek służył jako tłumacz. Jego szczególną zasługą były opracowane przez niego podręczniki szkolne (matematyka i czytanki), których nakład na Śląsku wielokrotnie wznawiano. Jeden z własnych podręczników dla starszych klas sam przełożył na język polski. Natomiast czytankę dla średnich klas jako pierwszy przetłumaczył jego uczeń w Seminarium Nauczycielskim, urodzony w Oleśnie Józef Lompa. W roku 1845 Feliks Rendschmidt został odznaczony Orderem Czerwonego Orła IV klasy. Portret, który nauczyciele wrocławscy zlecili wykonać i powielić, pokazuje go z klamrą tego orderu.
      Rok urodzenia podany na tablicy pamiątkowej w Oleśnie, jak i na grobie w Friedland, jest mylny. Dr Karl - Ernst Schellhammer, urodzony w Oleśnie, dyrektor wyższej szkoły dla chłopców i dziewcząt w Oleśnie, po zapoznaniu się z książką chrztów parafialnego kościoła katolickiego stwierdził, że Feliks Rendschmidt urodził się w roku 1786 i w tymże został ochrzczony. Zresztą uczeń Rendschmidta - Józef Lompa - ujawnił w swojej kronice miasta Olesna prawidłowy rok urodzenia Rendschmidta (kronika z 1856 r,. Aneks, strona 76).
      Dwujęzyczna, nowa szkoła w Oleśnie przy ulicy Wielkie Przedmieście znajduje się prawie naprzeciw miejsca, w którym urodził się Feliks Rendschmidt, i do tej pory nie ma patrona. Naszemu śląskiemu przodkowi należałoby za jego wielkie zasługi w dziedzinie śląskiego szkolnictwa wystawić godny pomnik. Byłoby po myśli wielu oleśnian, by w tym roku z okazji 150 rocznicy śmierci Feliksa Rendschmidta, nadać jego imię oleskiej szkole dwujęzycznej. Czy potrzeba dalszych przemyśleń, imieniem jakiej osobistości należy nazwać tę szkołę?
      Klaus Kischnick, tłumaczył: Bernard Kus (OGP 56-57 / lato 2003)